Robinzon Kruzo – 1719-yil aprelda ingliz yozuvchisi Daniyel Defo tomonidan nashr etilgan roman. Asar insonning tabiat bilan uyg‘unlikda ma’naviy tiklanishi haqida hikoya qiladi. Bu roman dengiz sayohatchisi Robinzon Kruzoning avtobiografiyasi sifatida yozilgan. Defo o‘z romaniga prototip qilib, shotlandiyalik qayiqchi Selkirkning 1704–1709-yillarda kimsasiz orolda qolib ketganini olgan edi.
1719-yil avgustda Defo “Robinzon Kruzoning keyingi sarguzashtlari” nomli ikkinchi kitobini chiqardi va yana bir yil o‘tgach “Robinzon Kruzoning jiddiy fikrlari” deb nomlangan uchinchi kitobini ham yozdi. Lekin faqat birinchi kitobgina dunyo adabiyoti xazinasiga kirdi va shu bilan birga yangi “Robinzoniada” janri paydo bo‘lishiga sababchi bo‘ldi.
Kitob, York shahrida yashovchi va uzoq dengizlarga sayohat qilishni orzu qilgan Robinzon Kruzoning xayoliy avtobiografiyasi sifatida yozilgan. Otasining xohishiga qarshi, 1651-yilda u o‘z uyini tashlab, do‘sti bilan birinchi dengiz safariga jo‘naydi. Ushbu sayohat Angliya qirg‘og‘ida kema halokati bilan tugaydi, ammo bu halokat Kruzoni ko‘nglini dengizdan uza olmaydi va tez orada u savdo kemasida yana bir nechta sayohatni amalga oshiradi. Ushbu sayohatlaridan birida, uning Afrika sohilidagi kemasi berber qaroqchilari tomonidan qo‘lga olinadi va Kruzo qochib ketgunga qadar ikki yil davomida asirlikda qoladi. Robinzonni dengizda portugal kemasi qutqarib qoladi va ular bilan Braziliyaga borib, u yerda to‘rt yil davomida plantatsiyaga egalik qiladi.